RÂHATU'N-NÜFÛS ÜZERİNE BİR DİL İNCELEMESİ (İNCELEME-METİN-DİZİN-SÖZLÜK-TERİMLER)

Türk dili çalışmaları için değerli ve zengin bir malzemeyi bünyesinde barındıran Râhatu'n-Nüfûs, XVI. yüzyılın ikinci yarısında devrin tarih, edebiyat, siyaset diğer sahalarında eserler vermiş kültürlü şahsiyetlerinden olan Gelibolulu Mustafa Âli tarafından cinsel sağlık konusunda yazılmış bâhnâme örneğidir. İki ayrı cüzden oluşan eserin birinci cüzü kadınlar, erkekler olup her iki cüz de dört bâbdan oluşmaktadır. Arap Fars dillerinin etkisinin görüldüğü bu eserde, erkek kadın tipolojileri, cinselliğin yararları, zararları, cinselliği arttırıcı terkipler, hastalık isimleri, tedavi yöntemleri, gebe kalma, kalmayı engelleyici yöntemler gibi konular yer almaktadır. Organ adları, ilaç, yiyecek, içecek bitki hayvan adları bakımından da oldukça eser Râhatu'nNüfûs, Türk, Arap, Fars, Mezopotamya, Hint Anadolu kültürlerinden derlenmiş önemli bilgileri barındırmaktadır. Toplamda beş nüshası üç Mısır'da, Berlin'de (Almanya Millî Kütüphanesi) Kayseri'de (Râşid Efendi olmakla beraber eser, nüshalarda Rûhu'n-Nüfûs farklı isimlerle isimlendirilmiştir. Eserin nüshada konu değerlendirildiği göze çarpmaktadır. Eser söz konusu nüshalardan Mısır nüshasında Tıp ilimleri, Berlin Dintasavvuf, Kayseri kitabı olarak değerlendirilmiştir